Kalendarzowa wiosna już za pasem – Matka Natura budzi się do życia, a wraz z nią wszelkie rośliny i zwierzęta. Widoczną oznaką wiosny są rozwijające się wokół pączki drzew i krzewów oraz rozkwitające kwiaty. I to właśnie nad nimi pochylimy się na chwilę, gdyż tkwi w nich ogromny potencjał leczniczy. Naukowcy wyodrębnili nawet oddzielną dziedzinę wiedzy dotyczącą leczenia pączkami roślin zwaną gemmoterapią („gemma" to po łacinie drogi kamień i zarazem pączek drzewa).

Pączki oraz młode pędy roślin w fazie wzrostu, różnią się składem biochemicznym od surowca dojrzałego – zawierają więcej witamin i minerałów, hormony wzrostu, kwasy nukleinowe, specyficzne enzymy. Zbudowane są z tkanki twórczej zwanej merystematyczną, którą porównać można do komórek macierzystych w ludzki ciele. Tkanka ta zawiera informacje o całej strukturze rośliny, z niej powstać mogą po podziale inne komórki o różnych funkcjach w zależności od potrzeb organizmu. Pączki, choć takie niepozorne zawierają w sobie takie składniki jak: żywice, trójterpeny, saponiny, flawonoidy, aminokwasy, kwas salicylowy, olejek eteryczny, witaminy (P, C, B), garbniki, śluzy, wielocukry, fitohormony, fitosterole. Nagromadzone w pączkach substancje pełne witamin i mikroelementów to wspaniały, wiosenny koktajl prozdrowotny, który pobudzi układ odpornościowy i wiosenne oczyszczenie organizmu z toksyn oraz doda energii.

Do końca kwietnia jest czas na samodzielne pozyskanie pączków do celów leczniczych. Potem pączek zmieni się w dojrzały organ, liść lub kwiat, o nieco innych walorach zielarskich. Pączki można zbierać z wielu gatunków drzew (np. brzoza, dąb, lipa, sosna, kasztan, świerk, głóg, wiąz, topola, orzech włoski, jabłoń) z krzewów (jeżyna czarna porzeczka, aronia, malina, dzika róża), a także pokrzywy i wielu innych roślin.

W czasie spaceru po lesie polecam zbiór pączków jeżyny (Rubus L.). Terapia z zastosowaniem pączków leśnej jeżyny działa mocno przeciwzapalnie oraz antyalergicznie – przy katarze siennym, egzemach i astmie, zwiększa odporność organizmu, skraca okres rekonwalescencji po przeziębieniu i grypie, wzmacniana górne drogi oddechowe, stymuluje pracę nadnerczy oraz stosowana jest w walce z osteoporozą.

Gliceryt z pączków jeżyny – inaczej mówiąc macerat, który powstaje po zalaniu pączków gliceryną i spirytusem.

Składniki: 10 – 20 g młodych pączków jeżyny, 50 g gliceryny roślinnej (dostępna w aptece), 50 ml spirytusu (70-80%).

Sposób przygotowania: Pączki zalewamy gliceryną i spirytusem. Słoik zamykamy i pozostawiamy w ciepłym, słonecznym miejscu przez 3 tygodnie. Po tym czasie filtrujemy przez gazę i butelkujemy szczelnie. Macerat przechowujemy w ciemnym i suchym miejscu.

Dawkowanie: Stosować 50 kropli (1,25 ml) trzy razy dziennie rozcieńczone w małej ilości wody.

Innym cennym surowcem w lecznictwie są pączki topoli (rodzaj: Populus). Pączki zbierać można ze wszystkich gatunków topól, zarówno tych rodzimych: topoli osiki, czarnej, białej, szarej oraz gatunków obcych tj. topola balsamiczna, kanadyjska. Najlepiej zbierać je wiosną, gdy obficie pokryte są wonną żywicą, a przy dotyku lepkie. Można z nich przygotować zdrową herbatę lub maść topolową.

Herbatka z pączków topoli

Składniki: 1-2 łyżki rozdrobnionych pączków topoli, 1 szklanka wrzącego mleka lub wody.

Sposób przygotowania: pączki zalewamy wodą lub mlekiem i odstawiamy na 30 minut (mleko 10 minut). Napój przecedzamy, a następnie osładzamy dla smaku miodem lub sokiem malinowym.

Zastosowanie: przy grypie, przeziębieniu i innych chorobach objawiających się dreszczami, gorączką, kaszlem, bólami stawów i mięśni. Napój można podawać dzieciom.

Maść topolowa

Składniki: 1 łyżka świeżo rozdrobnionych pączków topoli, 2 łyżki niewolonego smalcu.

Sposób przygotowania: pączki mieszamy z 2 łyżkami niesolonego smalcu i smażymy tak długo, aż wilgoć z pączków zupełnie wyparuje. Mieszaninę jeszcze w stanie ciepłym przeciskamy przez płótno/gazę, zostawiamy do wystygnięcia i przekładamy w szczelny pojemnik. Przechowujemy w chłodnym ciemnym miejscu.

Zastosowanie: leczenie stanów zapalnych skóry, do smarowania urazów, skaleczeń, oparzeń, obrzęków okołostawowych. Pomocna do smarowania i masażu przy nerwobólach i bólach mięśni, po kontuzjach sportowych i intensywnym treningu.

Korzystajmy z dobrodziejstw, jakie dają nam wiosenne pączki roślin budzące się do życia. Zbierając je, róbmy to jednak oszczędnie i z poszanowaniem dla Matki Natury, tak byśmy my mogli wspomagać się ich prozdrowotnymi właściwościami, a roślina mogła zdrowo się rozwijać.